fbpx
depresja nastolatka
Posted inartykuły

(Roz)poznaj depresję nastolatka.

Depresja to poważna choroba. Nie gorszy dzień, nie lenistwo, nie słabsze samopoczucie. To poważna choroba, której objawy wpływają na wszystkie najważniejsze sfery życia. 

Szczęśliwie coraz więcej o niej mówimy i coraz więcej o niej wiemy. Nadal jednak dość powszechny jest mit, że jest to choroba „zarezerwowana” wyłącznie dla dorosłych. „Nastolatek nie ma depresji, to prawdopodobnie burza hormonalna”, „Depresja w tak młodym wieku? Nieee… Jakie on/ona może mieć problemy”. Nic bardziej mylnego. Z roku na rok coraz więcej nastolatków choruje na depresję. Liczba rośnie, a wiek zachorowalności spada. Dane naukowe mówią, że „w obecnym momencie 3-5% nastolatków cierpi na depresję, a około 20% młodych osób doświadczy do osiemnastego roku życia przynajmniej jednego jej epizodu” (Ambroziak i in, s. 55). Jest to najczęściej występujące zaburzenie psychiczne wśród nastolatków. Liczby, które ukazują ilu młodych ludzi walczy z depresją mówią same za siebie. Dlatego trzeba krzyczeć o depresji nastolatków. Czas ma tutaj znaczenie- wczesne rozpoznanie i diagnoza to szansa na skrócenie cierpienia naszego dziecka.

Trudno jest wyczerpać temat depresji nastolatków w jednym artykule. Jest on na tyle szeroki, że pewnie jeszcze pojawi się na tym blogu. Dziś postaram się przekazać najważniejsze informacje dotyczące tego zaburzenia, które, mam nadzieję, pomogą, rodzicom i samym nastolatkom, rozpoznać sygnały zwiastujące depresję. 

Objawy

Podstawą pomocy dziecku zmagającemu się z depresją, jest rozpoznanie, że jest… chore. Brzmi prosto, jednak to nie takie proste. Depresja rozwija się stopniowo, wraz z czasem wzrasta ilość oraz nasilenie objawów.  Często obserwuję, że od początku objawów do momentu poszukiwania pomocy mija kilka miesięcy, a pacjent rozpoczyna leczenie dopiero w momencie, gdy choroba zagraża życiu lub uniemożliwia funkcjonowanie. Czas ma znaczenie, stąd skupię się na najważniejszej kwestii- na jakie sygnały/ objawy zwrócić szczególną uwagę?

Zacznę od tego, że nie ma „jednej depresji”, więcej: nie ma dwóch identycznych depresji. To choroba, która u dwóch osób w tym samym wieku, tej samej płci może przebiegać zupełnie inaczej- różnić się pod względem rodzaju, nasilenia i ilości objawów. Są jednak objawy charakterystyczne, najważniejsze kryteria, które pozwalają opisać tę chorobę i na ich wyszczególnieniu skupię się poniżej.

Depresję u nastolatka rozpoznaje się w oparciu o te same kryteria diagnostyczne, co u osób dorosłych. Zgodnie z DSM-V objawy wskazujące na występowanie depresji to utrzymujące się codziennie, przez większość dnia (przez okres minimum 2 tygodni):

  • obniżony nastrój lub (co jest bardzo! charakterystyczne dla dzieci i młodzieży) drażliwość
  • spadek zainteresowań oraz zdolności do odczuwania przyjemności; 
  • spadek lub przyrost masy ciała,  wahania łaknienia
  • bezsenność lub nadmierna senność
  • nadmierne pobudzenie lub zahamowanie psychomotoryczne, 
  • zmęczenie i utrata energii 
  • zaniżone poczucie własnej wartości
  • nadmierne lub nieadekwatne poczucie winy
  • trudności z utrzymaniem koncentracji uwagi oraz z podejmowaniem decyzji
  • nawracające myśli o śmierci, nawracające myśli samobójcze, próby samobójcze lub konkretny plan popełnienia samobójstwa

(APA, 2015)

Chciałabym tutaj zwrócić uwagę na jedną bardzo ważną kwestię: choć same kryteria rozpoznawania depresji są spójne dla każdej z grup wiekowych, tak sam jej obraz/przebieg może się znacznie różnić w zależności od wieku. 

Wśród częstych objawów depresji nastolatków, pojawiają się takie, które odbiegają od naszych wyobrażeń o depresji. U starszej młodzieży takim niespecyficznym objawem jest drażliwość. Gdy słyszymy „depresja” wyobrażamy sobie kogoś ze znacznie obniżonym nastrojem, przytłoczonego smutkiem, bezradnością, bez sił, płaczącego i zamkniętego w sobie. I owszem, możemy obserwować objawy, które opisałam powyżej. Ale możemy też zobaczyć dziecko, które ma gwałtowne wybuchy złości, krzyczy, trzaska drzwiami, podkreśla, że „nic go nie obchodzi”, jest skrajnie drażliwe. To także są objawy depresji. Wśród dzieci i młodszych nastolatków często obserwujemy nasilenie lęku- trudności z rozłąką z rodzicem, nieokreślony niepokój oraz objawy somatyczne, jak ból głowy, brzucha, mięśni. (Ambroziak i in, 2018).

Podsumowując…

Depresja to bardzo trudne doświadczenie dla młodego człowieka. Zaburza praktycznie wszystkie obszary rozwoju i funkcjonowania nastolatka. 

Depresja to choroba śmiertelna. Jest najczęstszą przyczyną samobójstw. Z roku na rok wzrasta liczba prób samobójczych podejmowanych przez dzieci i młodzież, przy jednoczesnym obniżaniu się wieku, w którym dzieci próbują odebrać sobie życie.  

Depresja to choroba, która wymaga leczenia i którą można wyleczyć. Czas ma znaczenie, wsparcie ma znaczenie, odpowiednie leczenie ma znaczenie. Jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości- skorzystajmy z pomocy specjalisty, zgłośmy się na konsultację. Lepiej zareagować i usłyszeć, że obserwowane objawy nie są depresją, niż zadziałać za późno.

Pamiętajmy:

Pamiętajmy:

Depresja nastolatka nie jest zwyczajnym smutkiem, przygnębieniem, czy burzą hormonalną. Nastolatek zmagający się z depresją jest CHORY i potrzebuje POMOCY.

Bibliografia:

Ambroziak K., Kołakowski A., Siwek K.,(2018) DEPRESJA NASTOLATKÓW. Jak ją rozpoznać, zrozumieć i pokonać, Sopot: GWP 

American Psychiatric Association (2015). Kryteria Diagnostyczne z DSM- 5. Wrocław: Edra&Partner.

Oficjalna strona FORUM PRZECIW DEPRESJI Samobójstwa.  https://forumprzeciwdepresji.pl/depresja/samobojstwo (dostęp: 28.02.2020)

Makara-Studzińska M. (2013) Przyczyny prób samobójczych u młodzieży w wieku 14-18 lat Psychiatria via Medica tom 10, nr 2, 76–83 

Komentarz (1)

  1. A jak już się zauważy te depresję to co robić ??? Tym bardziej kiedy samemu się choruje, a w okolicy nie ma dobrej pomocy (wiem bo sprawdzałam ) …

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *